Beste Quizzers, we vieren een jubileum! Dit is de 10e quiz, met dank aan webmaster Maurice Brinkman die het geheel mooi en technisch vorm geeft. Mocht u een idee hebben voor een bepaald onderwerp, mail dat dan naar het archief van de Vereniging Oud Apeldoorn -> archief@verenigingoudapeldoorn.nl en ik ga kijken of er een quiz over uw onderwerp te verzinnen valt.
April 2023 – Alex Donswijk – Coördinator Archief Vereniging Oud Apeldoorn.
In januari 2023 verscheen het boek over de Brinklaan, uitgegeven door de Vereniging Oud Apeldoorn.
Vroeger was de Brinklaan één van de mooiste en belangrijkste lanen van Apeldoorn met een heel ander aanzien dan nu. De oudste boerderijen en kamp-akkers van het dorp lagen aan de Noordkant van de Grift en de Brinklaan was de verbindingsweg tussen de Brink en de Moriaanse Brink, het gebied dat nu een onderdeel vormt van de Parkenbuurt in de omgeving van de huidige Generaal van Heutszlaan, maar dat eveneens gesitueerd was bij de Grift.
Papier
In het verlengde van de Brinklaan liggen dan ook de Beekstraat en Griftstraat. Deze brinken waren tevens de wegen waarover het vee zich kon verplaatsen en de mogelijkheid hadden van het schone heldere Griftwater te drinken, de zogenoemde veedriften. Tot in de tweede helft van de vorige eeuw liep de Brinklaan overigens niet verder dan net iets ten westen van de Elsweg.
Vanaf dat punt liep verder een zandpad naar de buurtschap De Eendracht. Aangelegd voor rekening van de papiermakers zelf om te voorzien in de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van papier vanuit de vele papiermolens in de omgeving van De Eendracht, met vanaf 1869 de grote papierfabriek Van Gelder en zonen. Een verbindingsweg naar de spoorlijnen, maar vooral naar het kanaal.
Van dorp naar stad
In het midden van de 20ste eeuw was de Brinklaan een statige laan met bomen aan weerszijden. Villa’s, eenvoudige huizen en een enkele boerderij stonden gebroederlijk naast elkaar, tussen bedrijven en winkels. De bomen zijn allang gekapt en de laan is in vier delen uiteengevallen. Vooral dicht bij het Centrum van Apeldoorn is de Brinklaan bijna onherkenbaar veranderd. Appartementen en kantoren bepalen nu het straatbeeld. Apeldoorn maakte de overstap van dorp naar stad.
Naarmate je verder van het centrum komt, zijn de sporen van vroeger minder uitgewist. In wat eerst Brinklaan heet, maar nu Waterloseweg en De Heze, is het dorpse karakter nog niet helemaal verdwenen. Je proeft de bedrijvigheid van toen. De oude Brinklaan liep van de Hoofdstraat helemaal tot aan de Eendrachtstraat. Toen was het nog een vrij drukke straat waar de vrachtwagens van papierfabriek van Gelder af en aan reden, richting het Apeldoorns Kanaal om te laden en te lossen. Oorspronkelijk was de weg geplaveid met gladde kinderkopjes, later kwam er bestrating.
Veranderingen
Alleen het eerste en het tweede gedeelte heten nog “Brinklaan”. Bij de Elsweg houdt de Brinklaan nu op. Het derde deel over de Prins Willem Alexanderlaan is herbenoemd met de oude benaming “Waterloseweg”, die hier een aftakking had vlak voor de spoorweg overgang. Na het spoor heet het vierde deel van de Brinklaan “Holthuis”. Het vijfde deel over de Europaweg heet “De Heze”, tot aan de Eendrachtstraat.
Er waren bijna onnoemelijk veel winkels, middenstanders aan de Brinklaan gevestigd. Tal van mensen hebben herinneringen aan de Brinklaan. Vaak hadden ze thuis een winkel. Er is een tijd geweest dat menige bakker, slager, kruidenier en kolenboer zijn onderkomen had aan de Brinklaan. Het boek laat de oude laan, die door de stedelijke ontwikkelingen is doorsneden in 5 delen, herbeleven met verhalen voer winkels en bedrijven die er gevestigd waren tussen de Hoofdstraat en de Eendrachtstraat.
Het boek was zo’n succes dat begin maart de hele oplage al was uitverkocht. Maar niet getreurd, op de site van de Vereniging Oud Apeldoorn staan onder het kopje “Straten” nog meer foto’s. En in deze quiz heb ik getracht iets meer over de Brinklaan te vertellen, de foto’s zijn ook aardig om te zien. Weet u een aantal goede antwoorden?